देवीच्या दहा महाविद्या कोण आहेत?: महादेवाने सतीला दक्षच्या यज्ञात जाण्यापासून रोखले तेव्हा देवीच्या क्रोधाने दहा महाविद्या प्रकट झाल्या

[ad_1]

11 दिवसांपूर्वी

कॉपी लिंक

सध्या देवीच्या उपासनेचा महान सण नवरात्र सुरू आहे. या दिवसांमध्ये देवीच्या विविध रूपांची पूजा केली जाते. नवरात्रीच्या काळात शक्तीपीठांमध्ये देवीचे दर्शन घेण्याची आणि पूजा करण्याचीही परंपरा आहे. सर्व शक्तीपीठे देवी सतीशी संबंधित आहेत. देवी दुर्गेला ज्याप्रमाणे नऊ रूपे आहेत, त्याचप्रमाणे देवी सतीच्या दहा महाविद्या आहेत. महाविद्येचे आचरण अत्यंत कठीण असून केवळ तंत्र-मंत्राशी संबंधित लोकच महाविद्येचा अभ्यास करतात.

उज्जैनचे ज्योतिषी पं. मनीष शर्मा यांच्या मते, दहा महाविद्यांमध्ये काली, तारा, त्रिपुरा सुंदरी, भुवनेश्वरी, छिन्नमस्ता, त्रिपुरा भैरवी, धुमावती, बगलामुखी, मातंगी आणि देवी कमला यांचा समावेश होतो. या दहा महाविद्यांचे तीन वेगवेगळे गट आहेत. पहिल्या गटात कोमल स्वभावाच्या महाविद्या म्हणजे त्रिपुरासुंदरी, भुवनेश्वरी, मातंगी, कमला. दुसऱ्या गटात काली, छिन्नमस्ता, धुमावती, उग्र स्वभावाच्या बगलामुखी मातेचा समावेश आहे. तिसऱ्या गटात तारा आणि सौम्य-उग्र स्वभावाच्या त्रिपुरा भैरवीचा समावेश आहे.

देवी सतीच्या कोपामुळे दहा महाविद्या प्रकट झाल्या

दहा महाविद्यांच्या उत्पत्तीची कथा देवी सतीशी संबंधित आहे. सतीने भगवान शिवाशी लग्न केले होते, परंतु सतीचे वडील दक्ष प्रजापती यांना भगवान शिव आवडत नव्हते. दक्ष भगवान शंकराचा अपमान करण्याची संधी शोधत राहिले. दक्षने एक यज्ञ आयोजित केला होता, ज्यामध्ये शिव आणि सती वगळता सर्व देव, देवी आणि ऋषींना आमंत्रित केले होते.

जेव्हा सतीला कळले की तिचे वडील दक्ष यज्ञ करीत आहेत, तेव्हा तिने यज्ञाला जाण्यास होकार दिला. शिवजींनी देवीला समजावले की आपण तिथे जाऊ नये, कारण आपल्याला तिथे बोलावले गेले नाही.

सतीने असा युक्तिवाद केला की तिच्या वडिलांच्या ठिकाणी भेट देण्यासाठी आमंत्रणाची गरज नाही. यानंतरही भगवान शिव सतीला तिथे जाण्यापासून रोखत होते. भगवान शिव वारंवार नकार देत असल्याने देवी क्रोधित झाली.

सतीच्या क्रोधामुळे दहा दिशांनी दहा शक्ती प्रकट झाल्या. देवीचे राक्षसी रूप आणि तिच्या दहा शक्ती पाहून भगवान शिवांनी देवीला या रूपांबद्दल विचारले. तेव्हा देवीने सांगितले की काली, तारा, त्रिपुरा सुंदरी, भुवनेश्वरी, छिन्नमस्ता, त्रिपुरा भैरवी, धुमावती, बगलामुखी, मातंगी आणि कमला, या सर्व माझ्या दहा महाविद्या आहेत.

देवीचा कोप पाहून भगवान शंकर शांत झाले. यानंतर देवी सती यज्ञासाठी पिता दक्ष यांच्या ठिकाणी पोहोचली. यज्ञस्थळी देवी सतीला पाहून दक्षने भगवान शिवाबद्दल अपमानास्पद बोलण्यास सुरुवात केली. देवी सतीला भगवान शंकराचा अपमान सहन झाला नाही, मग तिने योगाच्या अग्नीने आपल्या शरीराचा त्याग केला. यानंतर पुढील जन्मात हिमालयाच्या राज्यात पार्वतीच्या रूपात देवीचा जन्म झाला. नंतर शिव आणि पार्वतीचा विवाह झाला.

[ad_2]

Source link